Screening op testosteron, PSA-waarden en cholesterol. Zinvol of niet?

Wanneer heeft het nut om je testosteronpeil te laten meten of andere vormen van screening te doen? Nederlanders zijn nieuwsgierig naar hun testosteronpeil. Dat blijkt uit de poll die de op dokterdokter.nl heeft gestaan. Driekwart van de mannen zou het wel interessant vinden om zijn testosteronpeil te weten. 1 op de 8 mannen hoopt daarmee de verklaring te vinden voor zijn gezondheidsklachten. En ook meer dan de helft van de vrouwen zou wel willen weten hoe het gesteld is met het hormoonpeil van haar levenspartner. Over het nut van screening van testosteron, prostaatkanker en ander vormen van screening.

Screening bij mannen

Vrouwen krijgen oproepen om mee te doen aan bevolkingsonderzoeken, zoals voor borstkanker en baarmoederhalskanker. En als je zwanger bent, wordt je gezondheid steeds goed gecontroleerd. Maar zulke screening-momenten zijn er voor mannen niet. Is dat een gemis? Vooralsnog is er weinig aanleiding om zomaar te gaan screenen.

PSA-waarden

Een check op prostaatkanker kan bijvoorbeeld door je PSA-waarden te meten. De afkorting PSA staat voor Prostaat Specifiek Antigeen. De waarde zegt iets over de conditie waarin de prostaat zich bevindt. Eenvijfde van de mannen boven de vijftig heeft een verhoogde PSA-waarde. Dat kan op prostaatkanker wijzen, maar er kunnen ook andere dingen aan de hand zijn, zoals een goedaardige vergroting van je prostaat of een prostaatontsteking. Bovendien krijgen bijna alle mannen op een gegeven moment prostaatkanker, zonder dat ze er direct aan dood gaan. Zo'n screening is daarom vooral zinvol als prostaatkanker in je directe familie (bijvoorbeeld bij je vader of broer) voorkomt.

Testosteron meten

Driekwart van de mannen zou het dus wel willen weten, maar als je gezond bent heeft het geen zin om je testosteronpeil te checken. Als je jonger bent dan veertig al helemaal niet. Na je veertigste daalt het peil met ongeveer 1% per jaar. Als dat sneller gaat, kun je klachten krijgen als een grotere buik, depressieve klachten, snelle stemmingswisselingen, slaapproblemen en algehele lamlendigheid. Heb je last van meerdere van deze symptomen, dan kan het geen kwaad om eens naar de huisarts te gaan. Die zal aan de hand van het totale plaatje bepalen of screening op testosteron zinvol is. Je kunt trouwens zelf veel doen om je testosteron op te krikken.

Cholesterol, bloedglucose en bloeddruk

Vooral na je veertigste kan het nuttig zijn om te weten. Je kunt dit allemaal zelf thuis meten (er zijn bijvoorbeeld prima bloeddrukmeters te koop), maar je kun het ook laten doen bij je huisarts. Meten heeft alleen zin als er aanwijzingen zijn dat er iets scheef zit in je lichaam, als je erfelijk belast bent of als je in een bepaalde risicogroep valt. Heb je bijvoorbeeld klachten die wijzen op een hart- en vaatziekte, dan kan het helpen om te weten of je je gehalte aan "slecht" HDL-cholesterol hoog is. En heb je een dikke buik, drink je veel en beweeg je weinig, dan kun je te maken hebben met een beginnend stadium van diabetes, en is het zinnig om je bloedglucosegehalte te bepalen. Een huisarts is vaak trouwens beter in staat is om het gehele plaatje te bekijken dan jijzelf. Dus voel je je niet gezond of ben je bang dat je iets onder de leden hebt, ga dan naar de dokter.

Auteur: Ton Bakker

Uitslag poll Een vraag voor mannen: zou je je testosteronpeil willen weten?

60.4 % Ja, dat lijkt me interessant 13.9 % Ja, want misschien geeft dat de verklaring voor mijn gezondheidsklachten 1.4 % Ja, ik heb dit het afgelopen jaar ook laten meten 10.1 % Nee, dat lijkt me zinloos 14.2 % Eeh... testosteronpeil? Wat is dat?

Een vraag voor vrouwen: zou je het testosteronpeil van je man/geliefde willen weten?

46,1 % Ja, dat lijkt me wel interessant 7,2 %  Ja, want misschien verklaart dat zijn gezondheidsklachten 0,2 %  Ja, hij heeft het afgelopen jaar ook laten meten 27,5 % Nee, dat lijkt me zinloos 18,8 % Eeh... testosteronpeil? Wat is dat?

Er is in totaal 702 keer gestemd (288 mannen en 414 vrouwen)